Diabetes Type 2: Preventie en Beheer

# Diabetes Type 2: Preventie en Beheer

Diabetes type 2 komt steeds vaker voor. De goede nieuws? Het is vaak te voorkomen en goed te behandelen. Deze uitgebreide gids helpt u begrijpen wat diabetes is en hoe u ermee om kunt gaan.

## Wat Is Diabetes Type 2?

Bij diabetes type 2 reageert uw lichaam niet goed meer op insuline. Insuline is het hormoon dat glucose (suiker) uit uw bloed naar uw cellen transporteert.

### Het Proces

1. **U eet voedsel**
2. **Glucose komt in bloed**
3. **Alvleesklier maakt insuline**
4. **Cellen nemen glucose op**
5. **Bloedsuiker daalt**

Bij diabetes type 2:
- Cellen reageren slecht op insuline (resistentie)
- Alvleesklier maakt te weinig insuline
- Glucose blijft in bloed (hoog bloedsuiker)

## Risicofactoren

### Niet Beïnvloedbaar
- **Leeftijd**: Risico neemt toe vanaf 45 jaar
- **Erfelijkheid**: Loopt in families
- **Etniciteit**: Hoger risico bij bepaalde groepen

### Wel Beïnvloedbaar
- **Overgewicht**: Vooral buikvet
- **Inactiviteit**: Weinig beweging
- **Ongezonde voeding**: Veel suiker en verzadigd vet
- **Roken**: Verhoogt risico
- **Hoge bloeddruk**: Samen met overgewicht

## Symptomen

### Vroege Tekenen
- **Dorst**: Vaak drinken
- **Plassen**: Vaker naar toilet
- **Vermoeidheid**: Gebrek aan energie
- **Honger**: Ook na eten
- **Wazig zien**: Wisselend zicht

### Later
- **Trage wondgenezing**
- **Tintelingen** in handen/voeten
- **Terugkerende infecties**
- **Gewichtsverlies** (ondanks eetlust)

**Let op**: Vaak jarenlang geen symptomen!

## Diagnose

### Bloedonderzoek

**Nuchtere glucose**
- Normaal: <6.1 mmol/L
- Pre-diabetes: 6.1-6.9 mmol/L
- Diabetes: ≥7.0 mmol/L

**HbA1c**
- Gemiddelde over 3 maanden
- Normaal: <42 mmol/mol
- Pre-diabetes: 42-47 mmol/mol
- Diabetes: ≥48 mmol/mol

**Suikerbelastingstest**
- 2 uur na glucosedrank
- Diabetes: ≥11.1 mmol/L

## Preventie

### Leefstijl Is Krachtig!

Studies tonen: **58% risicoreductie** mogelijk door:

**1. Gewichtsverlies**
- 5-10% van lichaamsgewicht
- Vooral buikvet verminderen
- Blijvend effect

**2. Voeding**
- Veel groenten en fruit
- Volkoren producten
- Magere eiwitten
- Gezonde vetten (noten, vis)
- Minder suiker en bewerkt voedsel

**3. Beweging**
- 150 min/week matige intensiteit
- Of 75 min/week intensief
- Krachtoefeningen 2x/week
- Breek lang zitten regelmatig af

**4. Gewichtscontrole**
- BMI <25
- Buikomtrek <94 cm (man) / <80 cm (vrouw)

## Behandeling

### Fase 1: Leefstijl (Altijd!)

**Voeding**

Belangrijke principes:
- Regelmatige maaltijden
- Langzaam opneembare koolhydraten
- Veel vezels
- Gezonde vetten
- Beperkt alcohol

**Beweging**

Effecten:
- Verbetert insulinegevoeligheid
- Verlaagt bloedsuiker
- Helpt bij gewichtsverlies
- Vermindert stress

### Fase 2: Medicatie

Wanneer leefstijl onvoldoende:

**Metformine**
- Eerste keus medicijn
- Vermindert glucoseproductie lever
- Weinig bijwerkingen
- Niet duurder

**Andere Medicijnen**
- SGLT2-remmers
- DPP4-remmers
- GLP1-agonisten
- Sulfonylurea
- Insuline (later stadium)

### Fase 3: Intensievere Behandeling

Bij onvoldoende controle:
- Combinatie medicijnen
- Eventueel insuline
- Strak gereguleerde controle

## Zelfcontrole

### Bloedsuikermeting

**Hoe Vaak?**
- Met insuline: Meerdere keren/dag
- Met tabletten: Wekelijks
- Alleen leefstijl: Maandelijks

**Wanneer Meten?**
- Nuchter (voor ontbijt)
- Voor maaltijden
- 2 uur na maaltijd
- Voor slapen

**Streefdoelen**
- Nuchter: 4-7 mmol/L
- Na eten: <10 mmol/L
- HbA1c: <53 mmol/mol

### Waarop Letten?

- **Hypo** (<4 mmol/L): Zweten, trillen, verwardheid
- **Hyper** (>15 mmol/L): Dorst, plassen, vermoeidheid
- **Trends**: Steeds te hoog/laag op zelfde moment

## Complicaties Voorkomen

### Korte Termijn

**Hypoglykemie** (te laag)
- Snel suiker (snoep, sap)
- Altijd glucose bij je
- Waarschuw omgeving

**Hyperglykemie** (te hoog)
- Extra bewegen
- Meer water drinken
- Medicatie aanpassen

### Lange Termijn

**Hart en Vaten**
- Hartinfarct risico x2-4
- Beroerte verhoogd
- Perifeer vaatlijden

**Preventie**:
- Bloeddruk <140/85
- Cholesterol goed instellen
- Niet roken!
- Aspirine indien geadviseerd

**Nieren**
- Jaarlijkse controle
- Urine op albumine
- Bloedwaarden

**Ogen**
- Jaarlijkse oogcontrole
- Diabetische retinopathie
- Vroeg opsporen is belangrijk

**Voeten**
- Dagelijks inspecteren
- Goede schoenen
- Pedicure bij podoloog
- Bij wondjes: direct actie

**Zenuwen**
- Tintelingen
- Pijn
- Gevoelsverlies

## Controles

### Regulier Bij Huisarts

**Elke 3 Maanden**
- HbA1c
- Bloeddruk
- Gewicht
- Medicatie evaluatie

**Jaarlijks**
- Nierfunctie
- Cholesterol
- Oogcontrole (oogarts)
- Voeten onderzoek
- Griepprik

## Diabetes en...

### Werk
- Meestal geen beperking
- Regelmatige maaltijden belangrijk
- Bij hypo's: altijd glucose bij je
- Informeer werkgever indien relevant

### Sport
- Extra bloedsuikercontrole
- Snelle suikers bij je
- Sportdrank/banaan

### Autorijden
- Meet voor lange rit
- Glucose in auto
- Bij hypo: stop direct
- Soms rijbewijs aanpassing

### Alcohol
- Matig (1-2 glazen)
- Niet op lege maag
- Verhoogt hypo-risico

## Motivatie Behouden

### Tips

1. **Stel realistische doelen**
2. **Vier successen**
3. **Zoek steun**: Familie, vrienden, lotgenoten
4. **Blijf leren**: Kennis is macht
5. **Wees niet te streng**: Perfectie bestaat niet

### Ondersteuning

- Diabetesverpleegkundige
- Diëtist
- Podoloog
- Diabetesvereniging
- Online communities

## Conclusie

Diabetes type 2 is een serieuze aandoening, maar met de juiste aanpak leeft u een volledig normaal leven. De sleutel? Goede controle, gezonde leefstijl, en regelmatige controles.

**U bent niet alleen - wij helpen u graag!**

Maak een afspraak voor persoonlijk advies en begeleiding.